| शब्द | विलोम |
| अधम | उत्तम |
| अथ | इति |
| अल्पज्ञ | सर्वज्ञ, बहुत |
| अधुनातन | पुरातन |
| अवनि | अम्बर |
| अरूचि | सुरूचि |
| अकाल | सुकाल |
| अराग | सुराग |
| अमृत | विष |
| अलभ्य | लभ्य |
| अमावस्या | पूर्णिमा |
| अपेक्षा | उपेक्षा |
| अतल | वितल |
| अज्ञ | विज्ञ |
| अवनत | उन्नत |
| अंतद्र्वन्द्व | बहिद्र्वन्द्व |
| अतिवृष्टि | अनावृष्टि |
| अंतरंग | बहिरंग |
| अल्पायु | दीर्घायु |
| अदोष | सदोष |
| अनाथ | सनाथ |
| अनुकूल | प्रतिकूल |
| अद्यः | उपरि |
| अनुरक्ति | विरक्ति |
| अग्रज | अनुज |
| अत्यधिक | स्वल्प |
| अनन्त | शान्त |
| अल्प | बहु |
| अधीत्यकां | उपत्यका |
| अन्त | आदि |
| अग्र | पश्चात |
| अर्जन | वर्जन |
| अपमान | सम्मान |
| अस्वस्थ | स्वस्थ |
| अर्थ | अनर्थ |
| अनुलोम | प्रतिलोम |
| अस्त | उदय |
| अर्पित | ग्रहीत |
| अग्नि | जल |
| अल्पसंख्यक, | बहुसंख्यक |
| अध | अनघ |
| आस्तिक | नास्तिक |
| आय | व्यय |
| आशा | निराशा |
| आसक्त | अनासक्त |
| आकुंचन | प्रसारण |
| आच्छादित | अनाच्छादित |
| आद्र्र्र | शुष्क |
| आद्य | अन्त्य |
| आवृत | अनावृत |
| आकर्षण | विकर्षण |
| आवाहन | विसर्जन |
| आरम्भ | अन्त |
| आदि | अन्त |
| आदान | प्रदान |
| आदर | अनादर |
| आधार | आधेय, लम्ब |
| आदत्त | प्रदत्त |
| आत्मा | परमात्मा |
| आश्रित | अनाश्रित |
| अकीर्ण | विकीर्ण |
| आग्रह | दुराग्रह |
| आचार | अनाचार |
| आरोह | अवरोह |
| आगामी | विगत |
| आविर्भाव | तिरोभाव |
| आख्यात | अनाख्यात |
| आकाश | पाताल |
| आकर्षित | निष्कंषित |
| आकृष्ट | विकृष्ट |
| आधुनिक | प्राचीन |
| आतुर | अनातुर |
| अलोक | अंधकार |
| आरूढ | अनारूढ |
| आहत | अनाहत |
| आदृत | अनादृत |
| आस्था | अनास्था |
| ईश्वर | जीव |
| अष्ट | अनिष्ट |
| इहलोक | परलोक |
| ईद | मुहर्रम |
| ईश | अनीश |
| इच्छा | अनिच्छा |
| उपकार | अपकार |
| उपर्सग | प्रत्यय |
| उदय | अस्त |
| उतकर्ष | अपकर्ष |
| उन्मूलन | रोपण |
| उदात्त | अनुदात्त |
| उदार | कृपण |
| उत्साह | अनुत्साह |
| उत्कृष्ट | निकृष्ट |
| उचित | अनुचित |
| उपयोग | दुरूपयोग |
| उद्यम | निरूद्धम |
| उन्मीलन | निमीलन |
| उच्च | निम्न |
| उत्थान | पतन |
| उन्मुख | विमुख |
| उपरि | अधः |
| उपचार | अपचार |
| उपचय | अपचय |
| उद्धत | विनीत |
| उपमेय | अनुपमेय |
| उदायाबल | बरताबल |
| उग्र | सौम्य |
| उत्तरायण | दक्षिणायण |
| ए,ऋ | |
| एकता | अनेकता |
| एकतंत्र | बहुतंत्र |
| एकत्र | विकीर्ण |
| एडी | चोटी |
| ऐवय | अनेवय |
| एश्वर्य | अनश्वर्य |
| ऐतिहासिक | अनैतिहासिक |
| ऐहिक | परलोकिक |
| ऋत | अन्त |
| ऋजु | वक्र |
| क, ख, ग, घ | |
| कृपण | दाता,उदार |
| कुसुम | बज्र |
| कर्मण्य | अकर्मण्य |
| कर्कशा | सुशीला |
| कोप | कृपा |
| क्रोध | क्षमा |
| कुमार्ग | सुमार्ग |
| कलुष | निष्कलुष |
| कृत्रिम | प्रकृत |
| कुटिल | सरल |
| कृश | पुष्ट |
| कपट | निष्कपट |
| कपूत | सपूत |
| कटु | मधु |
| कतज्ञ | कृतध्न |
| कर्म | निष्कर्म |
| करूण | निष्ठुर |
| काय्रर | निढर |
| कृष्ण | श्वेत |
| कनिष्ठ | ज्येष्ठ |
| कीर्ति | अपकीर्ति |
| खंडन | मंडन |
| खीझना | रीझना |
| गंभीर | वाचाल |
| गरल | सुधा |
| गणतंत्र | राजतंत्र |
| गुरू | लघु |
| गौरव | लाघव |
| गुप्त | प्रकट |
| गृही | त्यागी |
| गृहस्थ | सन्यासी |
| ग्राम्य | नागर,वन्य |
| ग्रस्त | मुक्त |
| गत | आगत |
| गुण | दोष |
| गगन | पृथ्वी |
| गोचर | अगोचर |
| घर | बाहर |
| घ्रेलू | बाहरी |
| च, छ, ज, झ | |
| चल | अचल |
| चोर | साधू |
| चर | अचर |
| चिरंतन | नश्वर |
| चिर | अचिर |
| चाह | अनचाह |
| जन्म | मरण |
| ज्येष्ठ | कनिष्ठ |
| जय | पराजय |
| जड़ | चेतन |
| जागरण | निद्रा |
| ज्योति | तम |
| जल | स्थल |
| जेय | अजेय |
| जागरित | सुप्त |
| जीवन | मरण |
| जीवित | मृत |
| जंगम | स्थावर |
| ज्वार | भाटा |
| जाति | विजाति |
| झोंपड़ी | महल |
| जमा | खर्च |
| त, था, द, ध, न | |
| तभ | प्रकाश |
| तिमिर | प्रकाश |
| ताप | शीत |
| तामसिक | सात्विक |
| तीव्र | मन्द |
| तुकान्त | अतुकान्त |
| तुच्छ | महान |
| तरल | ठोस |
| तिक्त | मधुर |
| देव | दानव |
| धूप | छाँव |
| दुष्ट, दुर्जन | सज्जन |
| दिवा | रात्रि |
| देय | अदेय |
| दूषित | स्वच्छ |
| दृढ़ | अदृढ़ |
| दुराचारी | सदाचारी |
| दुबल | सबल |
| दुर्दान्त | शान्त |
| दुःशील | सुशील |
| दक्षिण | वाम,उत्तर |
| धरा | गगन |
| धनी | निर्धन |
| ध्वंस | निर्माण |
| धृष्ट | विनीत |
| न्यून | अधिक |
| नश्वर | शाश्वत |
| नूतन | पुरातन |
| निन्दा | स्तुति |
| निर्दोष | सदोष |
| नैतिक | अनैतिक |
| निर्माण | विनाश |
| निर्दय | सदय |
| नख | शिख |
| नैसर्भिक | कृत्रिम |
| नमकहलाल | नमकहराम |
| निर्मल | मलिन |
| नित्य | अनित्य |
| निराक्षर | साक्षर |
| निष्कांग | सकाम |
| निषिद्ध | विहित |
| निर्लज्ज | सलज्ज |
| नेकी | बंदी |
| नया | पुराना |
| प, फ, ब, भ, ग | |
| प्रख्यात | अविख्यात |
| बलवान | बलहीन |
| पतिव्रता | कुलटा |
| बन्धन | मुक्ति |
| पेय | अपेय |
| बहिरंग | अंतरंग |
| पवित्र | अपवित्र |
| बाह्य | अभ्यंतर |
| पाप | पुण्य |
| भृत | भविष्य |
| पात्र | अपात्र |
| भौतिक | आध्यात्मिक |
| प्रकृत | अप्रकृत |
| भूगोल | खगोल |
| प्रेम | घृणा |
| भ्रान्त | निर्भान्त |
| प्रसन्न | विषण्ण |
| प्रशंसा | निन्दा |
| भय | साहस |
| भेद | अभेद |
| प्राची | प्रतीची |
| भद्र | अभद्र |
| प्रत्यक्ष | परोक्ष |
| भोगी | योगी |
| पाश्चात्य | पौर्वात्य |
| भूलोक | द्युलोक |
| प्राचीन | अर्वाचीन |
| मानव | दानव |
| प्रारंभिक | अन्तिम |
| महात्मा | दुरात्मा |
| प्रवृत्ति | निवृत्ति |
| मूक | वाचाल |
| प्रेरणा | संकोच |
| मसृण | रूक्ष |
| प्रसाद | विषाद |
| मंगल | अमंगल |
| प्रलय | सृष्टि |
| मुख | प्रतिमुख |
| परूष | कोमल |
| मनुज | दनुज |
| पंडित | मूर्ख |
| मालिक | नौकर |
| परकीय | स्वकीय |
| परमार्थ | स्वार्थ |
| महनती | आलसी |
| पक्ष | विपक्ष |
| परतंत्र | स्वतंत्र |
| पाठ्य | अपाठ्य |
| बर्बर | सभ्य |
| पुरूस्कार | तिरस्कार |
| बाढ़ | सुखा |
| पालक | पीड़क |
| बन्द | मुक्त |
| मृत | जीवित |
| बुराई | भलाई |
| य, र, ल, व | |
| योग | वियोग |
| विकीर्ण | संकीर्ण |
| योगी | वियोगी |
| वैमनस्य | सौमनस्य |
| यश | अपयश |
| वृष्टि | अनावृष्टि |
| राम | रावण |
| बहिष्कार | अंगीकार |
| रूपवान् | कुरूपं |
| विनीत | उद्धत |
| राग | विराग |
| बसन्त | पतझर |
| राजतंत्र | जनतंत्र |
| रक्षक | भक्षक |
| विष | अमृत |
| रचना | ध्वंस |
| विज्ञ | अज्ञ |
| राजा | रंक |
| व्यष्टि | समष्टि |
| लाभ | हानि |
| विस्तृत | संक्षिप्त |
| लिखित | अलिखित |
| विजय | पराजय |
| विस्तार | संक्षेप |
| लौकिक | अलौकिक |
| वाद | प्रतिवाद |
| विपद | संपद |
| विवाद | निर्विवाद |
| विधवा | संधवा |
| विपन्न | सम्पन्न |
| विश्लेषण | संश्लेषण |
| विस्मरण | स्मरण |
| विमुख | सम्मुख |
| वैतनिक | अवैतनिक |
| विशिष्ट | सामान्य |
| स, ष, श, ह | |
| सफल | विफल |
| सम | विषम |
| सबल | दुर्बल |
| सर्द | गर्म |
| सजीव | निर्जीव |
| सनाथ | अनाथ |
| सगुण | निर्गुण |
| दुश्चरित्र | सच्चरित्र |
| सत | असत् |
| समीम | असीम |
| सुकर | दुष्कर |
| सान्त | अनन्त |
| सरल | कठिन |
| सापेक्ष | निरपेक्ष |
| सहयोगी | प्रतियोगी |
| साक्षर | निरक्षर |
| सजल | निर्जल |
| संश्लिष्ट | विश्लिष्ट |
| सवर्ण | असवर्ण |
| संघटन | विघटन |
| स्वदेश | विदेश |
| सरस | नीरस |
| स्वजाति | विजाति |
| स्थूल | सूक्ष्म |
| समष्टि | व्यष्टि |
| स्तुति | निन्दा |
| स्वार्थ | निःस्वार्थ |
| सुशील | दुःशील |
| स्वधर्म | परधर्म |
| सुपथ | कुपथ |
| सूक्ष्म | स्थूल |
| सुमार्ग | कुसार्ग |
| सुख | दःख |
| सुयश | अपयश |
| सुलभ | निशुल्क |
| संगत | असंगत |
| सुगम | दुर्गम |
| सशंक | निःशंक |
| सुपात्र | कुपात्र |
| स्थावर | जंगम |
| सुकर्म | कुकर्म |
| सुर | असुर |
| साकार | निराकार |
| सित | आसित |
| संकोच | निःसंकोच |
| स्वामी | सेवक |
| सकाम | निष्काम |
| सुधा | गरल |
| सार्थक | निरर्थक |
| सृष्टि | प्रलय |
| सम्मान | अपमान |
| संकल्प | विकलप |
| संयोग | वियोग |
| संपन्न | विपन्न |
| सदय | निर्दय |
| संधि | विग्रह |
| सुमति | कुमति |
| सामयिक | असामयिक |
| सत्य | असत्य |
| स्पृश्य | अस्पृश्य |
| सादर | निरादर |
| सन्यासी | गृहस्थ |
| समूल | निर्मूल |
| सक्षम | अक्षम |
| सदाचार | दुराचार |
| शुक्ल | कृष्ण |
| सौम्य | उग्र |
| श्वेत | श्याम |
| सकाल | अकाल |
| रात्रि | सुबह |
| सौभाग्य | दुर्भाग्य |
| स्वीकृति | अस्वीकृति |
| शासक | शासित |
| सुराज | कुराज |
| शोक | हर्ष |
| शोषक | पोषक |
| श्रीगणेश | इतिश्री |
| संकीर्ण | विस्तीर्ण |
| श्रृंखला | विश्रृंखला |
| सुलभ | दुर्लभ |
| श्रृद्धा | अश्रद्धा |
| सदाशय | दुराशय |
| श्रव्य | दृश्य |
| श्याम | गौर |
| सुकृति | दुष्कृति |
| हँसना | रोना |
| समास | व्यास |
| संकोच | प्रसार |
| हास | रोदन |
| सभ्य | असभ्य |
| स्वल्पायु | चिरायु |
| हृस्व | दीर्घ |
| हृास | वृद्धि |
| हर्ष | विषाद |
| सुदूर | रान्निकट |
| सभय | अभय |
| हिंसा | अहिंसा |
| सात्विक | तामसिक |
| क्षर | अक्षर |
| शकुन | अपशकुन |
| क्षम्य | अक्षम्य |
| शत्रु | मित्र |
| क्षमा | दण्ड |
| क्षणिक | शाश्वत |
| शुष्क | तरल |
| क्षुद्र | विराट |
Friday, 3 February 2017
विलोम शब्द
विलोम शब्द
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
Major Technological Inventions And Inventors - प्रमुख तकनीकी आविष्कार और आविष्कारक
आप तो जानते है कि "आवश्यकता ही आविष्कार की जननी है" लेकिन इन आविष्कार को करने के लिये आविष्कारक भी होने चाहिये, अगर ये आविष्कारक (...
-
लोकोक्तियाँ अपना रख पराया चख अपनी वस्तु की रक्षा, दूसरी की वस्तु का उपभोग अकेला चना भाड नहीं फोड़ता कोई बड़ा कार्य एक आदमी के वंश की बात नहीं...
-
प्रोसेसर ( Processor) को तो आप समझ ही चुके हैं, लेकिन इसकी क्षमता निर्धारित करने वाला शब्द और भी है गीगाहर्ट्ज़ (Gigahertz), हमने यही पढा ...
-
Fill in the blanks with appropriate prepositions:- Ram killed the snake.............a stick. He lives..............Alwar. Rice ...
No comments:
Post a Comment